Sự giáo dục buổi ban đầu của người cha, được bắt đầu từ những chi tiết nhỏ nhặt nhất, là sự kế thừa văn hóa truyền thống, là biểu hiện cái tâm của người làm cha mẹ với một tình yêu vô bờ bến dành cho con cái.

“Dạy con tập đi, dạy con tập nói” - những điều cơ bản nhất của con người - cũng là trách nhiệm chung của các bậc cha mẹ. Cuộc đời của mỗi con người, đều luôn được người đi trước chỉ bảo, nhưng người thầy buổi ban đầu, ngay từ lúc mới lọt lòng, thì chỉ có thể là cha mẹ. Cha mẹ dạy con cách đi cách nói, dạy con cách sống và dạy làm người.

Khi lần đầu tiên con vấp ngã, là cha mẹ bảo con: Ngã rồi hãy tự đứng dậy; khi con lần đầu tiên khóc, là cha mẹ bảo con, đó là cách thể hiện những cảm xúc từ trong tâm hồn, cần học cách điều tiết cảm xúc; khi con lần đầu tiên cười, là cha mẹ để hiểu rằng cuộc sống có vô vàn những điều tươi con đẹp, ý nghĩa; khi lần đầu tiên con có cảm giác bất lực, là lúc con học cách kiên cường đối diện như thế nào.

Gia đình là cái nôi của xã hội; là nơi trẻ sẽ nhận được sự giáo dục đầu tiên; là học đường đầu tiên của một con người; ‘cha mẹ là người thầy đầu tiên, là người thầy buổi sơ khai lúc con mới ra đời, là người thầy “khai sáng” cho con. Đó là những cái “đầu tiên” mà không gì có thể thay thế nổi. Vì thế đặc điểm trong giáo dục của cha dành cho con có tính sớm nhất, tính khai sáng.

Trẻ con tới lứa tuổi đi nhà trẻ, cũng có nghĩa là bước từ môi trường toàn người thân, môi trường gia đình, ra xã hội, tiếp xúc với sự vật, con người bên ngoài xã hội. Những chân, thiện, mỹ; ác, giả, xấu trong xã hội đều dần đập vào mắt ngây thơ con trẻ, cho dù cha mẹ có muốn tìm cách cách ly con cũng không được; bởi vì ngày nay, các phương tiện truyền thông như ti vi, báo đài, mạng internet... đều phản ánh kịp thời hiện thực xã hội trên mọi góc độ; ảnh hưởng tốt có; ảnh hưởng xấu cũng có. Trẻ con, nhất là các bé đang trong tuổi đi mẫu giáo, khả năng phân biệt đúng, sai, thị phi còn chưa có, nhưng độ nhạy cảm thì lại tốt hơn người trưởng thành nhiều.

Nếu cha mẹ nhìn nhận và hiểu rõ được đặc điểm trên của trẻ, giúp trẻ nhận thức được những phải trái, để trẻ cảm nhận được mặt chính của những chân, thiện, mỹ, đồng thời hiểu được mặt trái của xã hội là những xấu, ác, giả, là có thể giúp trẻ tăng cường cảm giác chính nghĩa, đề phòng những cái xấu tiếp xúc với tâm hồn non nớt, thơ ngây của bé.

Thường thì từ ba đến sáu tuổi là lứa tuổi tiền đi học của trẻ; đó cũng là giai đoạn giáo dục sớm, là thời kỳ phát triển thể chất và tâm lý quan trọng nhất của con người; vì thế mà cha mẹ cần làm tốt cái gọi là “giáo dục khai sáng". Có câu: “Bỏ vào nổi nhuộm trắng thành trắng; bỏ vào nồi nhuộm vàng thành vàng”. Thời kỳ nhi đồng là thời kỳ bé bắt đầu được “nhuộm”, rất nhiều các kỹ năng cơ bản của con người đều được hình thành trong giai đoạn này, ví như là biểu đạt về ngôn ngữ; các động tác cơ bản; các thói quen sinh hoạt, tính cách... Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu lấy mười bảy tuổi làm mốc cho sự phát triển toàn diện 100% về trí lực của trẻ, thì tới bốn tuổi, trẻ đã đạt được 50%; từ bốn đến tám tuổi thêm được 30%; từ tám đến mười bảy tuổi thêm 20% nữa. Như thế có thể thấy trước năm tuổi là giai đoạn phát triển trí lực nhanh nhất, đồng thời cũng là giai đoạn tốt đẹp nhất để tiến hành giáo dục sớm về trí lực, trong đó, giáo dục của cha mẹ, của gia đình, là vấn đề then chốt.